Ja czyli Kto? – Sztuka rozwoju osobistego
Na dobry początek odpowiedz sobie na pytanie:
JA – czyli Kto?
Naukowcy stawiali osobom w różnym wieku pytanie „Kim jesteś?”. Odpowiedzi pokazały, że we wcześniejszym wieku kładziemy nacisk głównie na cechy fizyczne, a później na stany psychiczne. Skąd więc bierzemy informację o sobie samych? W jaki sposób poznajemy siebie? Jakie są źródła tych informacji? Kim jesteś?
Pierwszym źródłem jest introspekcja – czyli zaglądanie w głąb siebie. To informacje, które masz tylko Ty. Gdy koncentrujemy się na sobie, oceniamy własne zachowanie i porównujemy je z naszymi wewnętrznymi normami i wartościami (Carver, Scheier, 1980; Duval, Wicklund, 1972; Wicklund, Frey, 1980). Jeśli zachowamy się niezgodnie z naszymi normami – okłamiemy bliską osobę, powiemy nieprawdę o innej osobie itp. –wtedy jesteśmy świadomi pojawiającej się rozbieżności. Mamy pewne wyobrażenie o sobie. Gdy skonfrontujemy je z tym co o nas myślą inni możemy być zdziwieni. No cóż, wiedzy o sobie nie da się z niczym porównać. Jeśli dzięki niej inaczej spojrzymy na siebie, to będziemy mieli prostszą drogę do dobrych zmian.
Kolejnym źródłem jest Obserwacja własnego zachowania – czyli teoria spostrzegania siebie. Obserwując innych ludzi domyślamy się, jacy są na podstawie ich zachowania. Według teorii Daryla Bema (1972) to jakimi ludźmi jesteśmy odkrywamy w taki sam sposób – obserwując własne zachowania. Informację o sobie organizujemy w schematy JA – to oparte na naszych doświadczeniach struktury wiedzy o nas samych, które pomagają zrozumieć, wyjaśnić i przewidzieć własne zachowania. Jeżeli bierzemy udział w dyskusji i rozmówca nie zgadza się z nami.
Nasza reakcja będzie zależna od tego, jak siebie postrzegamy:
– jako osobę niezależną, która twardo tkwi przy swoim zdaniu – wtedy niezależność stanowi ważną część naszego schematu JA
– jako osobę rywalizującą – nie ważne będzie stanie przy swoim zdaniu lecz wygranie dyskusji – osoba nie przywiązująca żadnej wagi do rywalizacji czy niezależności – wysłucha argumentów rozmówcy i postara się wybrać ten, który ją najbardziej przekonuje niezależnie od tego, kto ten argument zaprezentuje.
Ostatnie źródło to Introspekcja społeczna. Jakie jest znaczenie innych ludzi w tworzeniu przez nas swojego pojęcia JA?
Zdefiniowanie naszego JA zależy od informacji zwrotnej otrzymanej od innych ludzi z naszego otoczenia. Cooley nazywa je JA odzwierciedlone – to spostrzeganie siebie oczami innych ludzi i włą- czanie ich opinii do własnego pojęcia JA. Wiesz już skąd czerpiesz informacje o sobie. Co jest ważne?
Wszystko co robimy ma wpływ na naszą przyszłość
Ta determinanta brzmi banalnie. Ale skoro tak jest, to dlaczego tak często lekceważymy ten fakt przy podejmowaniu decyzji? Przecież „dzisiaj” było przyszłością wczoraj. Samoświadomość, bazowanie na doświadczeniach, zaplanowanie przyszłości jest najlepszym sposobem by ją ukształtować.
Pierwszy krok w kierunku lepszej przyszłości
Odpowiedz sobie szczerze na następujące pytania:
Co mnie przygniata?
Kiedy czuję, że jestem pod presją?
Co mnie motywuje?
Co mnie frustruje?
A następnie na kartce papieru wypisz 20 swoich zalet.
Zapytaj znajomych, rodzinę:
“Według Ciebie co jest moją zaletą?”
Gdy uzupełnisz listę, narysuj słońce
i na promieniach wpisz zalety.
Ile razy zechcesz, dorysuj kolejny promień
i na nim zapisz zaletę.
To jest Słońce Twoich Zalet